Αθλητική καρδιά: Αιτία θανάτου;

Η έννοια της «αθλητικής καρδιάς» εισήλθε στον αθλητισμό για να περιγράψει τις μεταβολές που παρατηρούνται στη δομή και τη λειτουργία του οργάνου της καρδιάς σε επαγγελματίες (και όχι μόνο) αθλητές.

Η σωματική άσκηση θεωρείται αναγκαία για την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού και είναι ιδιαίτερα χρήσιμη τόσο σε υγιή άτομα, όσο και σε πάσχοντα από καρδιαγγειακές παθήσεις. Ωστόσο, σε ορισμένους αθλητές παρατηρούνται μεταβολές, συχνά σχετιζόμενες με την άσκηση, που μπορεί να είναι απειλητικές και για τη ζωή του ατόμου.

Αιφνίδιος θάνατος σε αθλητές

Ο αιφνίδιος θάνατος των αθλητών είναι μεγαλύτερος σε συχνότητα σε σχέση με τους θανάτους αντιστοίχων ατόμων ανάλογης ηλικίας. Εκδηλώνεται συχνότερα σε αθλητές που ήδη έχουν κάποια οργανική καρδιοπάθεια. Οι συχνότερες είναι: υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια (36%), δυσπλασία στεφανιαίων αγγείων (17%), μεγάλη υπερτροφία του μυοκαρδίου (10%), μυοκαρδίτιδα (7%) κ.ά.

Συνηθέστερα, στο 90% σχεδόν των περιπτώσεων, υπάρχουν πρόδρομες ενοχλήσεις πριν την εκδήλωση του αιφνιδίου θανάτου, όπως: άτυπο άλγος στο στήθος, δυσφορία, αίσθημα παλμών. Τα ανωτέρω είναι δυνατόν να εμφανιστούν είτε πολλούς μήνες νωρίτερα, είτε μικρό χρονικό διάστημα πριν από την εκδήλωση του αιφνιδίου θανάτου.

Ενδεικτικά, η συχνότητα του αιφνιδίου θανάτου ανέρχεται σε 1:15.000 στους δρομείς μεσαίων αποστάσεων και 1:50.000 στους μαραθωνοδρόμους. Εάν ο αθλητής διακόψει την άσκηση και αθλείται μόνο περιστασιακά, ο κίνδυνος του αιφνιδίου θανάτου κατά την άσκηση περίπου δεκαπλασιάζεται. Αυτό παρατηρείται σε αθλητές οι οποίοι έχουν διακόψει την αθλητική τους σταδιοδρομία και αγωνίζονται σποραδικά.

Ο αιφνίδιος θάνατος επέρχεται συχνότερα λόγω κάποιας θανατηφόρα αρρυθμίας ή αγγειόσπασμου που έχει ως αποτέλεσμα τη θρόμβωση.

Ιατρική εκτίμηση και αξιολόγηση των αθλητών

Ο αθλητής πρέπει να υποβάλλεται σε ετήσιο κλινικό και εργαστηριακό έλεγχο. Σε περίπτωση ευρημάτων, όπως το ιστορικό αιφνιδίου θανάτου στην οικογένεια (συγγενείς και πρόγονοι), ή η παρουσία μεταβολών στο ηλεκτροκαρδιογράφημα ειδικότερα πριν από την έναρξη των συστηματικών προπονήσεων, πρέπει να θέτουν την υποψία «αθλητικής καρδιάς» και να λαμβάνονται οι σχετικές οδηγίες προφύλαξης. Σε ορισμένες περιπτώσεις ενδείκνυται και η γονιδιακή μελέτη για τη διερεύνηση για την παρουσία συγκεκριμένων γονιδίων που έχει βρεθεί ότι ευθύνονται για την εκδήλωση της υπερτροφικής πάθησης του μυοκαρδίου.

Αντώνης Κουσούλης