Στιγμές Ολυμπιακών Αγώνων IΙ

Δημοσιεύτηκε στις 4 Αυγούστου 2008

Συνεχίζουμε σήμερα το αφιέρωμα σε μερικές από τις πιο χαρακτηριστικές και συγκινητικές στιγμές στην Ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων. Στο επόμενο άρθρο θα διαβάσετε ορισμένες από τις πιο χαρακτηριστικές φράσεις στην ιστορία των Αγώνων.

– Ο Αλμπέρτο Χουαντορένα στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1976 στο Μόντρεαλ ήταν ένα από τα φαβορί για την κατάκτηση του χρυσού μεταλλίου στα 400 μέτρα. Ο προπονητής του, αποφάσισε να τον δηλώσει και στα 800 μέτρα, με έναν σκοπό: να αποκτήσει καλύτερο φίνις για τα 400 μέτρα. Κανείς δεν θεωρούσε ότι μπορεί να κάνει κάτι ιδιαίτερο, καθώς είχε ξεκινήσει μόλις εκείνη τη χρονιά να τρέχει 800 μέτρα! Όμως, η απόφαση αυτή έμελλε να γράψει ιστορία: Ο Χουαντορένα κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο στα 800 μέτρα κερδίζοντας άνετα όλους τους αντιπάλους του και σπάζοντας το παγκόσμιο ρεκόρ. Τρεις ημέρες αργότερα επανέλαβε τον θρίαμβό του και στα 400 μέτρα. Το ρεκόρ του έμελλε να μείνει στην ιστορία ως σήμερα: ο Χουαντορένα είναι ο μόνος αθλητής στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων που κατέκτησε χρυσό μετάλλιο στα 400 και 800 μέτρα στους ίδιους Αγώνες. Η «Λευκή Αστραπή» ή «Το Άλογο» (El Caballo όπως τον λένε οι Κουβανοί), ολοκλήρωσε άδοξα την καριέρα του, όταν το 1983 στα προκριματικά 400 μέτρων του παγκοσμίου πρωταθλήματος έτρεχε στην 1^η διαδρομή και έσπασε το πόδι του πατώντας στο εσωτερικό του στίβου.

– Η ιστορία του Ραλφ Μέτκαλφ είναι γνωστή σε ελάχιστους στον κόσμο. Ο Αμερικανός σπρίντερ θεωρούταν ο πιο γρήγορος αθλητής στον κόσμο την περίοδο 1932-34. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1932 στο Λος Άντζελες ήταν το φαβορί στα 100 και 200 μέτρα. Αλλά η μοίρα του επιφύλασσε ένα περίεργο παιχνίδι… Στα 100 μέτρα έπεσε στη γραμμή τερματισμού μαζί με τον συμπατριώτη του Έντι Τόλαν και οι κριτές χρειάστηκαν το νεοεισελθέν φότο φίνις (συνεχείς φωτογραφίες από αρκετούς φωτογράφους από το πλάι προς τη γραμμή τερματισμού τότε!) για να αναδειχτεί ο νικητής. Μετά από αρκετές ώρες, το χρυσό δόθηκε στον Τόλαν. Η απόφαση ήταν σωστή. Οι κανονισμοί τώρα ορίζουν ότι νικητής είναι εκείνος που φτάνει πρώτος στη γραμμή. Τότε όριζαν ότι νικητής είναι εκείνος που περνάει πρώτος τη γραμμή. Ο Μέτκαλφ έφτασε πρώτος στη γραμμή, αλλά ο Τόλαν την πέρασε πρώτος! Με τους σημερινούς κανονισμούς ο Μέτκαλφ θα ήταν νικητής. Όμως, το «μαρτύριό» του δεν είχε τελειώσει. Στον τελικό των 200 μέτρων, παρότι έτρεξε την πιο γρήγορη κούρσα της ζωής του, ο Μέτκαλφ τερμάτισε τρίτος. Η φωτογραφία της εκκίνησης και το βίντεο δείχνει ότι οι υπεύθυνοι είχαν τοποθετήσει τον Μέτκαλφ 2 μέτρα πίσω από εκεί που έπρεπε! Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ο Μέτκαλφ να τρέξει 202 μέτρα και μοιραία να μην προλάβει ποτέ τους δύο πρώτους, που τερμάτισαν 1 και 2 μέτρα μπροστά του! Η φωτογραφία της εκκίνησης έδειχνε τι συνέβη, οι διοργανωτές κατάλαβαν την γκάφα τους, ζήτησαν από τον Μέτκαλφ αν θέλει να ξανατρέξει (μόνος του…) και να πάρει καλύτερο μετάλλιο με βάση το χρόνο του (!!!), αλλά εκείνος αρνήθηκε λέγοντας ότι αφού έχασε την κούρσα δεν θέλει να τρέξει μόνος του. Το 1936 ξαναπροσπάθησε, αλλά τότε έπεσε πάνω στον γίγαντα που λεγόταν Τζέσε Όουενς και πήρε το ασημένιο.

– Λίγες ώρες πριν την αναχώρηση του αεροπλάνου που θα μετέφερε την Ολυμπιακή ομάδα της Αιθιοπίας στη Ρώμη, το 1960, η ομοσπονδία της χώρας δήλωσε ως αντικαταστάτη του μαραθωνοδρόμου Γουάμι Μπιράτου (που είχε σπάσει τον αστράγαλό του παίζοντας ποδόσφαιρο), τον Αμπέμπε Μπικίλα. Ήταν η αρχή του μύθου. Η Adidas, χορηγός της ομάδας, έδωσε στον Μπικίλα να δοκιμάσει όσα από τα λιγοστά παπούτσια της είχαν περισσέψει (!), αλλά κανένα δεν του ταίριαζε, έτσι αποφάσισε να τρέξει ξυπόλητος, όπως άλλωστε συνήθιζε να προπονείται στη χώρα του! Πριν τον αγώνα, οι συμπατριώτες του τον προειδοποίησαν ότι βασικότερος αντίπαλός του ήταν ο Μαροκινός Ράντι Μπεν Αμπντεσελάμ, που φορούσε το νούμερο 26, χωρίς να γνωρίζουν, όμως, ότι ο Ράντι θα έτρεχε με το νούμερο 185. Ο Μπικίλα ξεκίνησε τον αγώνα προσπερνώντας πολλούς στην αναζήτησή του για το νο.26 και βρέθηκε πρώτος, μαζί με τον Ράντι, κοιτώντας γύρω του για να βρει τον αριθμό 26, χωρίς να ξέρει ότι, στην πραγματικότητα, αυτός έτρεχε δίπλα του! Τελικά, με ένα παρατεταμένο σπριντ κέρδισε με… 26 δευτερόλεπτα διαφορά και έγινε ο πρώτος Αφρικανός που κέρδισε ποτέ χρυσό Ολυμπιακό μετάλλιο! Ταξίδεψε, 4 χρόνια μετά στο Τόκιο, έχοντας υποβληθεί σε εγχείρηση για οξεία σκωληκοειδίτιδα, 1 μήνα πριν τους Αγώνες. Κανείς δεν περίμενε να αγωνιστεί, εκτός από τους γιατρούς του, που τον είδαν, νύχτα, να κάνει τζόκιν στην αυλή του νοσοκομείου που νοσηλευόταν! Φορώντας παπούτσια αυτή τη φορά, κατάφερε να γίνει ο πρώτος αθλητής που κέρδισε δύο μαραθώνιους και να εδραιωθεί στη συνείδηση του κόσμου ως μία από τις σημαντικότερες μορφές των Ολυμπιακών Αγώνων όλων των εποχών. Ο «ξυπόλυτος θεός της Αφρικής», χτυπημένος από τη μοίρα, πέθανε από εγκεφαλική αιμορραγία σε ηλικία 41 ετών, το 1973, επιπλοκή ενός αυτοκινητικού ατυχήματος που τον είχε αφήσει παραπληγικό 4 χρόνια νωρίτερα. Λίγο πριν δήλωνε: «μπορώ να δεχθώ και τις νίκες και την τραγωδία ως γεγονότα της ζωής μου και να ζήσω χαρούμενος»…

– Το 1988 στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Σεούλ, έγινε ένα περιστατικό που λίγοι γνωρίζουν, και αυτοί το έμαθαν το 1994. Ο Γκρεγκ Λουγκάνις, χρυσός Ολυμπιονίκης του 1984 στο Λος Άντζελες, ξεκίνησε τις προσπάθειές του από τον βατήρα των 3 μέτρων στις καταδύσεις με πρόθεση για ανάποδη στροφή. Ένας κακός υπολογισμός είχε ως αποτέλεσμα να χτυπήσει ο Λουγκάνις το κεφάλι του στον βατήρα των 3 μέτρων και να πέσει άσχημα στην πισίνα. Το κεφάλι του άνοιξε, η πισίνα βάφτηκε με αίμα, ο Λουγκάνις βγήκε τρεκλίζοντας και ζαλισμένος με ένα πολύ σοβαρό κόψιμο στο κεφάλι. Οι γιατροί τον εξέτασαν, έκαναν λόγο για διάσειση και του συνέστησαν να μη συνεχίσει τον αγώνα. Ο «Ευθύμης» (όπως τον φώναζαν οι γονείς του – ο Λουγκάνις δεν έχει ελληνικές ρίζες, αλλά Σουηδικές και από τη Σαμόα, απλώς υιοθετήθηκε από Ελληνοαμερικάνους) δεν τους άκουσε, συνέχισε στον προκριματικό και λίγες μέρες αργότερα έπαιρνε το χρυσό. Ωραία ως εδώ, αλλά κανείς δεν ήξερε τότε ότι ο Λουγκάνις πέρασε ορισμένες εφιαλτικές στιγμές. Γιατί; Λίγους μήνες πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Σεούλ, ο Λουγκάνις έμαθε ότι είναι οροθετικός και μάλιστα οι γιατροί του είπαν ότι ίσως νοσεί ήδη. Λίγο πριν τους αγώνες άρχισε θεραπεία, την οποία έπρεπε να παίρνει κάθε 4 ώρες, με αποτέλεσμα να μην κοιμάται ολόκληρη τη νύχτα κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας του και των Αγώνων. Ελάχιστοι ήξεραν την αλήθεια, ανάμεσά τους και ο προπονητής του. Στη Σεούλ ο Λουγκάνις πέρασε κρυφά στη χώρα τα φάρμακά του, καθώς “δεν θα με άφηναν στη χώρα αν ήξεραν την αλήθεια”. Όταν χτύπησε, αφότου ο προπονητής του του είπε ότι για την πισίνα δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας, καθώς το αίμα του θα διαλυόταν στην πολύ μεγαλύτερη ποσότητα νερού, δεν είπε σε κανέναν (ούτε στον γιατρό που του έκανε τα ράμματα) ότι είναι οροθετικός. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να δεχτεί σκληρή κριτική όταν αργότερα το αποκάλυψε. Ο ίδιος θυμάται: “ήμουν διαλυμένος, ήθελα να κρατάω το κεφάλι μου να μην βγει αίμα. Δεν ήθελα να με αγγίξει κανείς. Είχα παραλύσει από το φόβο μου, αλλά φοβόμουν ότι θα μου έπαιρναν τα πάντα αν μιλούσα, ακόμα και το σπίτι μου”. Έτσι, κανείς δεν έμαθε τότε ότι ο Λουγκάνις έπασχε από τον ιό HIV και ήταν ομοφυλόφιλος. Ο ίδιος έκανε την αποκάλυψη το 1994. Τότε όλες οι αθλητικές εταιρείες (εκτός της Speedo) διέκοψαν τη χορηγία τους και έβγαλαν τον Λουγκάνις από τις διαφημίσεις τους, καθότι ήταν… λάθος ένας ομοφυλόφιλος και οροθετικός να προβάλλεται. Η κοινωνία, βεβαίως, ακόμη δεν έχει ξεπεράσει το ταμπού αυτό.

– Η ιστορία του Ντόνγκουα Λι μοιάζει με παραμύθι. Ο Κινέζος γυμναστής μπήκε στην εθνική ομάδα της Κίνας το 1983 σε ηλικία 16 ετών. Όμως, δεν μπόρεσε να λάβει μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λος Άντζελες το 1984, καθώς ένα τρομακτικό ατύχημα στο άλμα, οδήγησε τους γιατρούς στο να του αφαιρέσουν έναν νεφρό και τη σπλήνα για να του σώσουν τη ζωή. Ο Ντόνγκουα δεν τα παράτησε. Πάλεψε και 4 χρόνια αργότερα επέστρεψε και κέρδισε το πρωτάθλημα Κίνας. Όμως λίγο πριν τους Ολυμπιακούς στη Σεούλ χτύπησε στους κρίκους και σε πτώση έκοψε και τους δύο αχίλλειους τένοντες. Ο Κινέζος αθλητής είδε τα όνειρά του να καταστρέφονται ξανά, αφού ούτε στη Σεούλ μπόρεσε να πάρει μέρος. Επέστρεψε το 1989 στην προπονήσεις και την εθνική Κίνας, αλλά η ζωή είχε άλλα σχέδια. Μια μέρα που γυρνούσε από την προπόνηση είδε στον δρόμο μια Ελβετίδα τουρίστρια, την Εσπεράντζα, και της έπιασε κουβέντα για να κάνει εξάσκηση στα αγγλικά του, όπως είπε αργότερα γελώντας. Γνωρίστηκαν, ερωτεύτηκαν και όταν πήγε να το πει στον προπονητή του και να του ζητήσει συμβουλή (όταν πλέον η κοπέλα έφευγε για την Ελβετία) άκουσε από τα χείλη του ότι ή θα χώριζε και θα έμενε στην εθνική, ή θα έμενε με την κοπέλα και θα τον έδιωχναν από την εθνική ομάδα. Ο Λι προτίμησε την Ελβετή και έφυγε μαζί της για τη «χώρα του κούκου», όπου και παντρεύτηκαν. Η νομοθεσία της Ελβετίας ορίζει ότι κάποιος πρέπει να είναι 5 χρόνια πολίτης της χώρας πριν έχει δικαίωμα να συμμετάσχει στην εθνική ομάδα, οπότε ο Λι έχασε έτσι και τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Βαρκελώνης. Από το 1994 και μετά βρέθηκε στην εθνική Ελβετίας και στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Ατλάντας το 1996 έμελλε να πάρει αυτό που όλη του τη ζωή κυνηγούσε, αλλά ποτέ δεν του είχε δοθεί η ευκαιρία να κατακτήσει: σε ηλικία 29 ετών, βετεράνος πια στη γυμναστική βρέθηκε στην Ολυμπιακή κορυφή, παίρνοντας το χρυσό στον ίππο.

– Στην ποδηλασία στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λος Άντζελες το 1984, οι συγκινήσεις ήταν τεράστιες. Μόλις 500 μέτρα πριν τον τερματισμό 6 αθλήτριες ήταν μαζί και είχαν ίσες πιθανότητες για το χρυσό. Τότε η Ρεμπέκα Τουίγκ έκανε την επίθεσή της και ξέφυγε. Η, επίσης Αμερικανίδα, Κόνι Κάρπεντερ-Φίνι, η οποία βρισκόταν στη δύση της καριέρας της, την ακολούθησε επιταχύνοντας. Κατάφερε να την προλάβει στη γραμμή του τερματισμού και με μία εκπληκτική κίνηση, πρωτοφανή στα χρονικά της ποδηλασίας (ανασηκώθηκε από τη σέλα και τεντώνοντας τους αγκώνες “έσπρωξε” το ποδήλατο μπροστά), πήρε τη νίκη με 1 εκατοστό διαφορά, τη μικρότερη διαφορά στην ιστορία της ποδηλασίας!

– Εκείνη τη στιγμή, μία άλλη μεγάλη αθλήτρια, βίωνε την πρώτη Ολυμπιακή της απογοήτευση. Η Ζανί Λονγκό θεωρείται ευρέως ως η μεγαλύτερη ποδηλάτης όλων των εποχών. Σε ηλικία 50 ετών έχει επιλεγεί από τη Γαλλία (είναι ακόμη κάθε χρόνο πρωταθλήτρια Γαλλίας) να αγωνιστεί και στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου. Έχει πάρει 55 μετάλλια σε παγκόσμιους, Ολυμπιακούς, Πανευρωπαϊκούς και εγχώριους αγώνες και έχει κατακτήσει 3 φορές τον γύρο της Γαλλίας. Το 1984, λίγο πριν τον τερματισμό, έπεσε πάνω της μια αθλήτρια από την Ιταλία και της έσπασε την αλυσίδα, με αποτέλεσμα να τερματίσει πεζή στην 6^η θέση. Το 1988, ένα μήνα πριν τους Αγώνες στη Σεούλ, έσπασε τη λεκάνη της. Παρά τις αντιρρήσεις των γιατρών, η Λονγκό αποφάσισε να αγωνιστεί στους Ολυμπιακούς, όπου τερμάτισε στην 21^η θέση (από 45 αθλήτριες) καταπονημένη. Στην Βαρκελώνη, μετά από μία πολύ καλή κούρσα τερμάτισε 10 δευτερόλεπτα μπροστά από την επόμενη αθλήτρια νομίζοντας ότι επιτέλους είχε πάρει το χρυσό Ολυμπιακό μετάλλιο. Όμως, δεν είχε καταλάβει ότι 20 δευτερόλεπτα νωρίτερα είχε τερματίσει η Κάθριν Ουάτ! Η ίδια θυμάται: «Τερμάτισα, θεωρώντας ότι κέρδισα, αλλά ο άντρας μου ήρθε και μου είπε… μα καλά, δεν κατάλαβες ότι η Ουάτ ήταν μπροστά σου σε όλη την κούρσα;». Στην Ατλάντα το 1996 ήταν 38 χρονών και λίγοι θεωρούσαν ότι μπορεί να παλέψει για κάτι καλύτερο από μια αξιοπρεπή παρουσία. Όμως, ποδηλατώντας απίστευτα πήρε το χρυσό μετάλλιο με διαφορά 25 δευτερολέπτων από τη δεύτερη!

– Ο Έρικ «το χέλι» Μουσαμπάνι είναι μάλλον η πιο γνωστή ιστορία από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Σίδνεϊ το 2000, μετά από εκείνη της Κάθι Φρίμαν και της Περέκ. Ο Μουσαμπάνι εκπροσώπησε την Αφρικανική Γουινέα στα 100 μέτρα ελεύθερο. Μάλιστα κέρδισε τη σειρά του, αφού οι άλλοι δύο αντίπαλοί του (λόγω χρόνου είχαν απομείνει στην τελευταία σειρά μόνοι τους) έκαναν άκυρη εκκίνηση. Ο Έρικ κολύμπησε τα 100 μέτρα σε 1:52.72, δηλαδή ένα λεπτό και τέσσερα δευτερόλεπτα πιο αργά από το παγκόσμιο ρεκόρ (τότε 48:18), αλλά πιο αργά και από το παγκόσμιο ρεκόρ του Θορπ στα 200 μέτρα (1:45.51 τότε)! Ο Έρικ δήλωσε ότι στο τέλος του αγώνα σκεφτόταν ότι θα… πνιγόταν αν σταματούσε να κολυμπάει, ενώ από τα 30 μέτρα φαίνεται στο βίντεο εμφανώς κουρασμένος. Όμως, συνέτριψε το ρεκόρ Γουινέας και έγινε θέμα σε όλο τον κόσμο για την επιμονή του και την Ολύμπια προσπάθειά του να τερματίσει. Η συνέχεια δεν ήταν ανάλογη καθώς το 2004, παρότι είχε βελτιώσει τον χρόνο του κατά ένα περίπου λεπτό (είχε πια ρεκόρ κάτω από 57 δευτερόλεπτα), δεν μπόρεσε να έρθει στην Αθήνα, εξαιτίας ενός προβλήματος με τα βίζα του. Δεν θα λάβει μέρος ούτε στο Πεκίνο. Ο Έρικ, πριν τους Αγώνες του Σίδνεϊ δεν είχε ποτέ του καν δει πισίνα Ολυμπιακών διαστάσεων (μήκους 50 μέτρων)!

– Ο Χουάνγκ Γιανγκ-Τσο έχει τερματίσει πρώτος στον Μαραθώνιο της Βαρκελώνης στους Ολυμπακούς του 1992 σε δύο ώρες και δεκατρία λεπτά. Όμως, ο Μαραθώνιος δεν τελείωσε τότε. Ή μάλλον, ο Μαραθώνιος στη Βαρκελώνη άρχισε και τελείωσε πολύ αργότερα, αλλά κανείς δεν θα το έβλεπε… Ο Πιάμπου Τούουλ τερματίζει 1 ώρα και 47 λεπτά μετά τον Κορεάτη νικητή σε 4:00:44, στον χειρότερο χρόνο από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1908. Όμως, εκείνη η στιγμή ίσως είναι η σημαντικότερη στην ιστορία των Αγώνων. Ο Τούουλ ήταν οικοδόμος από τη Μογγολία και ο μόνος αθλητής στίβου της χώρας στη διοργάνωση. Το 1978 από έκρηξη τυφλώθηκε. Μετά από δύο αποτυχημένες επεμβάσεις στα μάτια θεώρησε ότι δεν θα ξαναδεί. Το 1990 έτρεξε στον Μαραθώνιο της Νέας Υόρκης, τυφλός, υποβασταζόμενος από έναν βοηθό και, περπατώντας σχεδόν όλη την απόσταση, τερμάτισε μετά από 5 ώρες, προσπαθώντας να αποδείξει στον κόσμο ότι ο άνθρωπος μπορεί να καταφέρει τα πάντα. Το 1991 ο «Αχιλλέας Νέας Υόρκης» ομάδα στίβου της πόλης του πλήρωσε μεταμόσχευση κερατοειδούς χιτώνα, από την οποία ο Τούουλ κατάφερε να βλέπει ξανά από το ένα μάτι, φορώντας γυαλιά. Αγωνίστηκε έτσι στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Βαρκελώνης και είναι το απόλυτο σύμβολο προσπάθειας και επιμονής έως και σήμερα. Ο Τούουλ στη Βαρκελώνη δεν τερμάτισε ποτέ στο Ολυμπιακό Στάδιο. Τερμάτισε μακριά από τα φώτα και τον κόσμο, μόνος στο βοηθητικό του Σταδίου, με τους διοργανωτές, δύο-τρεις δημοσιογράφους και 6 αστυνομικούς, αφανής ήρωας στο σκοτάδι, την ώρα που στο Στάδιο γινόταν η Τελετή Λήξης των Αγώνων, όπως είχε ζητήσει το βασιλικό ζεύγος της Ισπανίας, που είχε βαρεθεί να περιμένει…