ABA: ένα πρωτάθλημα ξεχασμένο στο χρόνο;

Η 1η Φλεβάρη είναι μια μέρα με ξεχωριστή σημασία για το μπάσκετ. Τέτοια ημέρα το 1967 ήταν που ο μεγάλος Τζορτζ Μάικαν κήρυξε τη δημιουργία ενός νέου πρωταθλήματος, του A.B.A. (American Basketball Association). Το ABA γεννήθηκε ως ανταγωνιστής του NBA και μπόρεσε να επιζήσει για 9 μόλις χρόνια, καθώς μετά συγχωνεύτηκε με τον γηραιότερο ανταγωνιστή του.

Όταν το ABA συγχωνεύτηκε με το NBA, τέσσερις από τις ομάδες του (το NBA έθεσε βέτο για τον αριθμό και “κόπηκαν” καλές ομάδες), οι τέσσερις κατά τεκμήριο πιο ισχυρές (όχι μόνο αγωνιστικά) μεταπήδησαν από το ένα στο άλλο: οι Νιου Γιορκ Νετς, οι Ντένβερ Νάγκετς, οι Ιντιάνα Πέισερς και οι Σαν Αντόνιο Σπερς. Δύο ομάδες (οι Σπιριτς και οι Κόλονελς, με τους δεύτερους να έχουν ομάδα και συνθήκες που κάλλιστα θα μπορούσαν να σταθούν στο ανώτερο επίπεδο του NBA) διαλύθηκαν στις συζητήσεις για τη συγχώνευση (ουσιαστικά ρευστοποιήθηκαν για χρήματα), ενώ οι Σκουάιρς είχαν διαλυθεί ένα μήνα νωρίτερα.

Άνθρωποι του NBA λένε ότι το ABA ξεκίνησε με αυτόν ακριβώς το σκοπό, να συγχωνευτεί κάποτε με το NBA, αλλά η αλήθεια είναι ότι η συγχώνευση έγινε για οικονομικούς λόγους, καθώς παρότι εξίσου υψηλού επιπέδου με το NBA και εξίσου ανταγωνιστικό με αυτό, το ABA είχε πρόβλημα προώθησης, προβολής και έλλειψη εσόδων, μιας και στον «πρωτόγονο» (σε σχέση με τις Η.Π.Α. του σήμερα) τηλεοπτικό κόσμο της χώρας, δεν μπόρεσε να βρει σταθερό τηλεοπτικό συμβόλαιο. Το ABA δημιουργήθηκε γιατί στη δεκαετία του 1960 το NBA είχε μόνο 10 ομάδες και συζητούσε το ενδεχόμενο επέκτασης με πολύ αργούς ρυθμούς, ενώ πολλές πόλεις μπορούσαν να έχουν επαγγελματική ομάδα και δεν είχαν την ευκαιρία.

Πάμπολλες είναι οι ιστορίες του ABA που αξίζουν να τις μάθουμε και θα το κάνουμε σταδιακά, αφού πρώτα μάθουμε λίγα περισσότερα για το ίδιο το πρωτάθλημα.

Ξέρει κανείς πότε «γεννήθηκε» η πολύχρωμη μπάλα μπάσκετ (η μπλε-άσπρη-κόκκινη που χρησιμοποιούν σήμερα στους διαγωνισμούς τριπόντων το NBA, αλλά και σχεδόν όλες οι χώρες); Μα φυσικά, στο ABA. Ήταν ιδέα του Τζορτζ Μάικαν, ο οποίος ήθελε μια μπάλα που να διαφέρει από το NBA, να έχει πατριωτικά χρώματα και να «βγαίνει» καλή στην τηλεόραση στο μέλλον. Τα παιδιά και όσοι παρακολουθούσαν ABA λάτρεψαν την μπάλα, που ήταν κάτι το διαφορετικό, ενώ το NBA, προσπαθούσε να βρει τρόπους… να τη μειώσει.

Έτσι, ο Άλεξ Χάνουμ, προπονητής των Φιλαντέλφια 76ερς, είπε ότι η μπάλα του ABA θα έπρεπε να βρίσκεται… στη μύτη φώκιας σε τσίρκο. Αργότερα, η… ζωή τον «τιμώρησε» και τον έκανε προπονητή σε ομάδα του ABA, για να ανακαλέσει! Τα πάντα για την ιστορία της μπάλας μπορείτε να τα μάθετε στο βιβλίο «Loose Balls», που είναι πιθανότατα το απόλυτο βιβλίο για το ABA, περιέχοντας ουσιαστικά τις αναμνήσεις των παικτών και των προπονητών της λίγκας.

Πέραν της μπάλας, το ABA είχε διαφορά και σε ορισμένους κανονισμούς σε σχέση με το NBA, προσπαθώντας να φτιάξει το δικό του προφίλ. Έτσι, στο ABA είχαμε γραμμή τριών πόντων (την πήρε από το ABL, ενώ το NBA εισήγαγε το τρίποντο το 1979-80, όπως είχαμε δει σε παλιότερο άρθρο). Στα πρώτα 8 χρόνια ζωής του το ABA είχε επιθέσεις 30 δευτερολέπτων και όχι 24 όπως το NBA (αυτό άλλαξε τη σεζόν 1975-76 που ήταν και η τελευταία του ABA όμως). Επίσης, το ABA στην τελευταία σεζόν του δεν είχε κανονισμό αποβολής με φάουλ (το λεγόμενο foul-out). Όταν κάποιος παίκτης έφτανε τα 6 φάουλ μπορούσε να μείνει στο παιχνίδι, αλλά κάθε φάουλ που έκανε από εκεί και πέρα σήμαινε 2 βολές και ύστερα κατοχή μπάλας για την αντίπαλη ομάδα.

Τέλος, στο ABA χρωστάμε και το διαγωνισμό καρφωμάτων, καθώς εκεί τον πρωτοείδαμε στο all-star game του Ντένβερ το 1976. Μάλιστα, τα καρφώματα με την έννοια που υπάρχουν σήμερα πρωτοκαθιερώθηκαν στο ABA, το οποίο διαφημιζόταν ως το θεαματικό πρωτάθλημα, στο οποίο το κάρφωμα ήταν μέρος του θεάματος (και όχι ένα απλό δίποντο χωρίς φαντασία, όπως στο NBA ως τότε). Μία άλλη διαφορά των δύο πρωταθλημάτων ήταν το γεγονός ότι το ΑΒΑ είχε και κάποιες ομάδες «περιοχών» (και όχι πόλεων), οι οποίες έδιναν εντός έδρας αγώνες σε πολλές πόλεις (της ίδιας πολιτείας). Τέτοιες ομάδες ήταν οι Βιρτζίνια Σκουάιρς και οι Καρολίνα Κούγκαρς.

Το ABA το θυμούνται όσοι το αγαπούν ως το πρωτάθλημα… που δεν έβγαζε νόημα. Όχι στους κανονισμούς ή αγωνιστικά, αλλά στο θέμα της προώθησής του και του στησίματός του. Απ’ τη μία το ABA ήταν το πρωτάθλημα που έσπασε τα «σύνορα» και έφερε το μοντέρνο επαγγελματικό μπάσκετ σε πόλεις και μέρη όπως η Ιντιανάπολις, το Σαν Αντόνιο, το Ντένβερ, το Λούιβιλ, το Ντάλας, το Νόρφολκ, το Κεντάκι, η Βιρτζίνια, η Σάρλοτ, πόλεις και μέρη δηλαδή των οποίων ο κόσμος παραληρούσε για μπάσκετ και είχε μεγάλη μπασκετική παράδοση (ως φίλαθλοι που τους ενδιέφερε το άθλημα). Απ’ την άλλη υπήρχαν και πολλές πόλεις των οποίων οι ομάδες ήταν εκ προοιμίου σχεδόν σίγουρο ότι θα αποτύχουν οικονομικά: το Σαν Ντιέγκο, η Ουάσινγκτον, η Μινεάπολις, το Χιούστον, το Πίτσμπουργκ, το Μέμφις, το Αναχάιμ, όπου ομάδες χωρίς γερές βάσεις ξεκινούσαν την ύπαρξή τους, αλλά γρήγορα (για διάφορους λόγους) είτε διαλύονταν είτε έπρεπε να αλλάξουν πόλη για να επιβιώσουν.