Κονταίνουν τις μπασκέτες ή «κονταίνουν» το μπάσκετ;

Τη στιγμή που λες ότι ζεις στην Ελλάδα και δεν υπάρχει κάτι που θα γίνει στο παγκόσμιο μπάσκετ το οποίο μπορεί να σε… «κουφάνει», η FIBA έβαλε τα δυνατά της να τρελάνει όλο τον μπασκετικό κόσμο. Αν η παρακάτω είδηση δημοσιευόταν Πρωταπριλιά κανείς δεν θα «ψάρωνε» από το αστείο και όλοι θα το θεωρούσαν κακόγουστο.

Κι όμως. Εκτός κι αν η FIBA έχει διεστραμμένη αίσθηση του χιούμορ, ειδάλλως η είδηση που έβγαλε ο Πάτρικ Μπάουμαν, γενικός γραμματέας της, είναι αληθινή. Η FIBA ετοιμάζεται να… χαμηλώσει το στεφάνι στο γυναικείο μπάσκετ. Σε μια στιγμή παράλογης απόγνωσης και αναζήτησης λύσεων για την αύξηση του ενδιαφέροντος του κόσμου για το γυναικείο μπάσκετ, η FIBA σοβαρά σχεδιάζει να χαμηλώσει το στεφάνι όσο εξωφρενικό κι αν ακούγεται αυτό.

Πάνω που θεωρούσαμε θετική κίνηση τις αλλαγές κανονισμών φέτος που θα φέρουν το μπάσκετ πιο κοντά στο να γίνει ενιαίο σε όλο τον κόσμο, ήρθε η FIBA να προτείνει ένα έκτρωμα το οποίο θα σημάνει τον οριστικό θάνατο του γυναικείου μπάσκετ.

Το μίτινγκ της FIBA και τα λόγια του Μπάουμαν

Κατά τη διάρκεια του Μουντομπάσκετ η FIBA συνεδρίασε για να βρει τρόπους να κάνει καλύτερο και πιο ελκυστικό το γυναικείο μπάσκετ σε ευρύτερο κοινό. Στις συναντήσεις πήραν μέρος και αρκετοί προπονητές και παίκτες, εκτός από τους ανθρώπους της Ομοσπονδίας.

Ο Πάτρικ Μπάουμαν μιλώντας για τα συμπεράσματα των όσων ειπώθηκαν, τόνισε: «Ένα από τα συμπεράσματα ήταν ότι πρέπει να αλλάξουμε τους κανονισμούς αν θέλουμε να κάνουμε το παιχνίδι πιο ελκυστικό. Έχουμε τη μικρότερη μπάλα (σ.σ. η μπάλα στο γυναικείο μπάσκετ έχει περιφέρεια 72.4-73.5 εκατοστά, ενώ στο αντρικό 75 εκατοστά) και τώρα ήρθε η ώρα να χαμηλώσουμε και το στεφάνι. Θα το δοκιμάσουμε. Θα επιλεγούν συγκεκριμένες χώρες και διοργανώσεις όπου μπορούμε να το δοκιμάσουμε. Το ερώτημα είναι τι θα βγει από αυτά τα τεστ».

Ο Μπάουμαν συνέχισε: «Το παιχνίδι όπως έχει είναι καλό, αλλά έχουμε μια μεγάλη πλειοψηφία παικτριών οι οποίες δεν έχουν το κατάλληλο ύψος και υπάρχουν ερωτήματα κατά πόσο το παιχνίδι είναι τόσο ελκυστικό όσο θα ήταν αν μπορούσες να το παίζεις πάνω από το στεφάνι αντί για κάτω από αυτό. Θα πάρει λίγο χρόνο να δούμε τι θα γίνει. Αν θες να δεις τις επιπτώσεις που θα έχει αυτό στο παιχνίδι, θα πρέπει να βρεις μια χρονική περίοδο για να το τεστάρεις, να βρεις το κατάλληλο ύψος, να το δοκιμάσεις αρχικά σε μεμονωμένα παιχνίδια και μετά σε μια εκτεταμένη περίοδο. Στη συνέχεια θα πρέπει να βρούμε μια εθνική ομοσπονδία που θα θέλει να το δοκιμάσει. Ίσως να χρησιμοποιήσουμε 3on3 όπου μπορούμε να αλλάζουμε τους κανόνες και θα είναι εύκολο. Νομίζω ότι η δοκιμαστική περίοδος θα διαρκέσει τουλάχιστον 4 χρόνια. Αλλά θα προσπαθήσουμε να την κάνουμε συντομότερη».

Προφανώς, στη FIBA κάτι… πίνουν και δεν δίνουν στον υπόλοιπο κόσμο. Ο Μπάουμαν… το βιολί του, συνέχιζε να προσπαθεί να αποδείξει πόσο λογική είναι η συγκεκριμένη κίνηση.

«Η Ιταλική Ομοσπονδία το έχει ήδη δοκιμάσει. Τους άρεσε πολύ. Τους είπαμε ότι δεν μπορούν να το κάνουν σε επίσημους αγώνες, οπότε σταμάτησαν. Αλλά ξέρουμε ότι υπάρχουν ομοσπονδίες που θέλουν να το δοκιμάσουν. Θα υπάρχουν διαφορετικές απόψεις για το αν θα πρέπει να το χαμηλώσουμε. Υπάρχουν και αυτοί που λένε ότι δεν πρέπει να αλλάξει το παιχνίδι και καλώς είναι όπως είναι. Όμως, δεν πρέπει να συγκρίνουμε το γυναικείο μπάσκετ με το αντρικό. Πρέπει να κάνουμε το προϊόν πιο δημοφιλές και ελκυστικό. Οπότε, δεν θα μάθουμε ποτέ αν δεν το δοκιμάσουμε πρώτα».

«Άλλοι προπονητές λένε ότι είναι τρελό, άλλοι θέλουν να το κάνουμε. Όμως, πρέπει να το δούμε. Θα γίνει το παιχνίδι πιο ελκυστικό για τους θεατές και τα μέσα; Θα βρούμε νέα ταλέντα και περισσότερες παίκτριες που μπορούν να το παίξουν; Θέλουμε να το δοκιμάσουμε», ολοκλήρωσε ο Μπάουμαν.

Προβλήματα εφαρμογής

Παρότι η ιδέα είναι τόσο καλή για την πρόοδο του μπάσκετ όσο εκείνη των Φιλιππίνων να παίζουν στο εγχώριο πρωτάθλημα ξένοι αθλητές μόνο κάτω από 1.95 μέτρα σε ύψος, θα μπω στη λογική να τη σχολιάσω επιχειρηματολογώντας καθώς ο Μπάουμαν το… εννοεί ότι θα το κάνει.

Αν χαμηλώσει το στεφάνι στο γυναικείο μπάσκετ τότε αυτομάτως στις περισσότερες χώρες του κόσμου καταστρέφεται η παραγωγή ταλέντων. Τα περισσότερα γήπεδα (δείτε την Ελλάδα) έχουν σταθερές μπασκέτες και εννοείται ότι χωρίς ειδική χρηματοδότηση από τη FIBA κανείς δεν θα φτιάξει νέα γήπεδα με κοντές μπασκέτες. Άρα, οι μικρές ομάδες και ακόμη και τα σχολεία θα πρέπει να έχουν τις κοπέλες τους να παίζουν σε κανονικές μπασκέτες όσο είναι… μικρές και μετά που θα μεγαλώσουν θα παίζουν σε κοντές μπασκέτες. Καταλαβαίνετε ότι αυτό εκτός από παράλογο είναι και ανέφικτο. Υπάρχουν χώρες με υποδομή που θα μπορέσουν έστω και σε περιορισμένη κλίμακα να φτιάξουν γήπεδα με κοντές μπασκέτες, αλλά πόσες είναι αυτές και πόσα θα είναι τα γήπεδα εκείνα ώστε να στηρίξουν την παραγωγή ταλέντων μιας χώρας; Μήπως έτσι το άθλημα θα πέσει σε πλήρη ανυποληψία στις νεαρές ηλικίες; Ακόμη κι αν δεχτούμε ότι σε κάθε συνοικία θα υπάρξει κλειστό γήπεδο με μπασκέτες που θα αλλάζει το ύψος τους, ποιος ξεκίνησε το μπάσκετ σε κλειστό γήπεδο και όχι σε αλάνα; Ποιος έπαιξε για πρώτη φορά σε ομάδα; Ποιος αγάπησε το μπάσκετ χωρίς να παίξει έξω σε αλάνες;

Τα ερωτηματικά και τα ερωτήματα για την απόφαση είναι πολλά, ακόμη και στο αγωνιστικό επίπεδο. Το γυναικείο μπάσκετ είναι ιδιαίτερα σκληρό, μπορεί να μην «παίζεται πάνω από το στεφάνι» όπως είπε ο Μπάουμαν, αλλά είναι ένα άθλημα εγκεφαλικό και ξεκάθαρα πιο τεχνικό από το αντρικό. Οι γυναίκες καλύπτουν το υποτιθέμενο μειονέκτημα που έχουν από τη φύση σε δύναμη, αθλητικότητα και αλτικότητα σε σχέση με τους άντρες (αυτό ουσιαστικά εννοεί η FIBA) αλλάζοντας τον τρόπο παιχνιδιού. Το γυναικείο μπάσκετ είναι διαφορετικό από το αντρικό και με τον τρόπο που έχει εξελιχθεί έχει αφομοιώσει και αναπτύξει πολλά ιδιαίτερα στοιχεία που το κάνουν μοναδικό.

Η ένταση είναι πάντα μεγαλύτερη, το πάθος επίσης. Η FIBA με αυτό που θέλει να εισάγει είναι σα να δέχεται ότι το μπάσκετ είναι το… κάρφωμα. Ότι ο φίλαθλος είναι τόσο ηλίθιος που μόνο αυτό μπορεί να αφομοιώσει και μόνο με αυτό μπορεί να ενθουσιαστεί. Με την αλλαγή αυτή θα αλλοιώσει πλήρως το χαρακτήρα και τις ιδιομορφίες του γυναικείου μπάσκετ, προσπαθώντας να το κάνει ένα κακέκτυπο του αντρικού. Όμως, δεν παίζουν άντρες, αλλά γυναίκες, και η διαφορά δεν είναι ότι πρέπει να τους… χαμηλώσουμε το στεφάνι για να φτάνουν όλες να καρφώνουν. Η διαφορά είναι ότι πρέπει να μάθει η FIBA να δέχεται το διαφορετικό στιλ παιχνιδιού, ότι υπάρχει και άλλο μπάσκετ από το κάρφωμα.

Όμως, εφόσον δεν μπορεί να το αναγνωρίσει αυτό, πώς θα μπορέσει να προωθήσει το άθλημα σωστά; Πώς θα μπορέσει να κάνει το γυναικείο μπάσκετ ελκυστικό αυτή η ηγεσία της FIBA όταν δεν μπορεί να το δει ως τίποτα διαφορετικό από ένα φτηνό και μειωτικό κακέκτυπο, ένα παρακλάδι, του αντρικού;

Ο Μπάουμαν είπε ότι δεν πρέπει να συγκρίνουμε το αντρικό μπάσκετ με το γυναικείο, όμως με την αλλαγή που θέλει να εισάγει αυτό ακριβώς κάνει, αφού βλέπει το γυναικείο μπάσκετ με όρους αντρικού και μόνο ως τέτοιο μπορεί να το αναπτύξει και να το προβάλλει. Όταν κάποιος, σε οποιονδήποτε τομέα, δεν μπορεί να προωθήσει σωστά ένα προϊόν, τότε απολύεται και τη θέση του παίρνει άλλος. Δεν αλλάζει το προϊόν για να προωθήσει αυτό που μπορεί.

Υπάρχει και το WNBA που δεν υπάρχει περίπτωση να ακολουθήσει τη FIBA στο όλο θέμα. Οπότε, εκεί οι γυναίκες θα παίζουν «αληθινό μπάσκετ», ενώ στην Ευρώπη «μπάσκετ δεύτερης γραμμής». Για να μην σχολιάσω τι θα γίνεται στα παγκόσμια τουρνουά εθνικών ομάδων…

Ο ρατσισμός μέρος του διαχωρισμού

Πέραν των πιο πάνω και τόσων άλλων που κάνουν παράλογη την πρόταση της FIBA, υπάρχει και κάτι πολύ σημαντικό, σχετιζόμενο με την παραγωγή ταλέντων και την προβολή του αθλήματος στις νεαρές ηλικίες (ώστε να βγουν οι επόμενες γενιές παικτών). Οι γυναίκες μπασκετμπολίστριες έχουν να αντιμετωπίσουν τόσα χρόνια το χλευασμό των αντρών για το γυναικείο μπάσκετ.

Ο χλευασμός αυτός πηγάζει εν μέρει από κομπλεξισμό, ανδρικό σωβινισμό, σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα που σχετίζονται με την ανατροφή του καθενός, αλλά και έλλειψη γνώσης για το γυναικείο μπάσκετ.

Δείτε πώς αντιμετωπίζεται το WNBA ή τα γυναικεία πρωταθλήματα (αλλά και εκείνα μικρότερων ηλικιών) σε αρκετές χώρες από την πλειοψηφία του φίλαθλου κόσμου (ιδίως εκείνων που έχουν περιφερειακή σχέση με το άθλημα). Οι γυναίκες αθλήτριες έχουν να αντιμετωπίσουν και αυτόν τον ρατσισμό καθημερινά, αφού το «δικό τους μπάσκετ» πλασάρεται ως «δεύτερο» ή ως «χειρότερο από το αντρικό, το οποίο είναι το μόνο που θα πρέπει να υπάρχει», γνώμες που απλά είναι απαράδεκτες.

Παρόλη την πρόοδο που έχουν κάνει οι γυναίκες τα τελευταία χρόνια στο να καταφέρουν να αντιμετωπίζονται ως ίσες σε πολλούς τομείς της ζωής μας, στα σπορ υπάρχει ακόμη το στερεότυπο ότι είναι κατώτερες από τους άντρες. Στον αθλητισμό υπάρχει ακόμα η άποψη της γυναικείας αδυναμίας, κάτι που προφανώς δεν ισχύει και είναι πέρα για πέρα γελοίο (ίσα ίσα που η αντίθετη άποψη, ότι δηλαδή οι γυναίκες είναι πιο σκληρές από τους άντρες, έχει και αποδείξεις, γυναίκες προπονούνται το ίδιο σκληρά με τους άντρες επαγγελματίες αθλητές κατά τη διάρκεια εγκυμοσύνης ή αμέσως μετά από αυτή, τα παραδείγματα είναι πολλά).

Αν τα κορίτσια παίζουν σε χαμηλό στεφάνι, όλες οι ρατσιστικές συμπεριφορές θα αυξηθούν, η χλεύη το ίδιο, ενώ ουσιαστικά θα αναγκάζονται να νιώθουν και οι ίδιες ότι δεν είναι αρκετά καλές για να παίξουν «αντρικό μπάσκετ», μπάσκετ με αντρικούς κανόνες, ακόμη και όσον αφορά το ύψος της μπασκέτας.

Ουσιαστικά μια τέτοια απόφαση κάνει το γυναικείο μπάσκετ «δεύτερο», το κάνει «χειρότερο από των αντρών», γιατί έτσι θα περαστεί στις συνειδήσεις του κόσμου, αν θες να δεις πραγματικό μπάσκετ, πας εκεί που έχουν κανονικές μπασκέτες, όχι εκεί που παίζουν σε κοντές («γιατί κι ένα παιδί παίζει σε κοντές μπασκέτες»). Αυτά, μεταφερόμενα στην ψυχολογία ενός παιδιού θα το κάνουν να νιώσει άσχημα και να αποφύγει το γυναικείο μπάσκετ, να ασχοληθεί με ένα άλλο άθλημα.

Η FIBA πάει να κάνει τεράστιο λάθος και να επιφέρει θανάσιμο πλήγμα στο γυναικείο μπάσκετ. Μια πρόταση που έπεσε στο τραπέζι και είναι ουσιαστικά ανεφάρμοστη και σε κοινωνικό επίπεδο, και σε οικονομικό επίπεδο, αλλά και άσχημη για την εξέλιξη του αθλήματος και το μέλλον του.

Εκεί που περιμέναμε τόσα χρόνια να δούμε τη σύγκλιση των δύο κόσμων (NBA και FIBA), ώστε το μπάσκετ να γίνει ένα και ενιαίο, να έχει κοινούς κανονισμούς και όχι αυτό το καραγκιοζιλίκι που γίνεται τώρα, η FIBA προσπαθεί να το χωρίσει ακόμα περισσότερο, εξευτελίζοντάς το σε σχέση με τα υπόλοιπα αθλήματα, κάνοντας τις γυναίκες να νιώθουν μειονεκτικά, και σκεπτόμενη να εισάγει αλλαγές που θα φέρουν πίσω το άθλημα και μόνο κακό θα του κάνουν.

Το θέμα στην τελική ανάλυση δεν είναι ο αθλητισμός. Είναι η παιδεία που θέλουμε να αποκτήσουν τα παιδιά μας, είναι η κουλτούρα του κόσμου. Είναι το πώς βλέπουμε και αντιλαμβανόμαστε ο ένας τον άλλο. Η κουλτούρα του αθλητισμού επιβάλλεται να γίνει μεικτή. Ο διαχωρισμός δεν σημαίνει ισότητα (άλλο οι αναγκαίες διαφορές, άλλο αυτές). Ο επαγγελματικός αθλητισμός παίζει παράλογα σοβαρό ρόλο στη ζωή μας. Όταν επενδύουμε στα σπορ, ως ερασιτέχνες αθλητές, ως γονείς, επιβάλλεται να θέλουμε μια κουλτούρα η οποία δεν καλλιεργεί, ούτε καν υποσυνείδητα, «ανώτερο» και «κατώτερο» φύλο, μια κουλτούρα που δεν κρύβει μέσα της λανθάνοντα ρατσισμό.

Νίκος Κουσούλης