Σε καθεστώς ομηρίας

Δεν είναι ούτε τυχαία ούτε χωρίς σημασία αυτά που γίνονται τις τελευταίες εβδομάδες στον θαυμαστό κόσμο του NBA. Όταν ο ένας μετά τον άλλο οι Ευρωπαίοι παίκτες δηλώνουν ότι σκέφτονται να φύγουν, τότε κάτι δεν πάει καλά στον άλλο πλανήτη.

Αυτό που γίνεται φέτος δεν έχει προηγούμενο. Αν κοιτάξει κανείς τα ονόματα που έχουν πει τη λέξη «Ευρώπη» φέτος, μιλώντας για μετεγγραφή, θα δει ότι μόνο τυχαία δεν είναι: Βασίλης Σπανούλης, Ιάκωβος Τσακαλίδης, Σαρούνας Γιασικεβίτσιους, Μικαέλ Πιετρούς, Αντρέι Κιριλένκο και, πλέον, Σάσα Πάβλοβιτς. Ούτε τα ονόματα είναι τυχαία, ούτε ο λόγος είναι τυχαίος. Μπορεί ο Γιασικεβίτσιους να έχει ως πρώτο λόγο τα λεπτά συμμετοχής όταν αποφάσισε να αφήσει το NBA, αλλά οι τρεις τελευταίοι μίλησαν για το ίδιο ουσιαστικά πράγμα. Κάτι το οποίο είπε βέβαια και ο Σάρας (και ο Μάτσε πέρσι και άλλοι).

Για το καθεστώς ιδιοκτησίας των παικτών από τις ομάδες του NBA. Όλα αυτά τα χρόνια το NBA θεωρείται κάτι ανάλογο του παράδεισου και ελάχιστοι κοιτούσαν το τι πραγματικά συμβαίνει στις Η.Π.Α. και το γεγονός ότι οι παίκτες ουσιαστικά παίζουν υπό καθεστώς ομηρίας. Εκτός από το γεγονός ότι σχεδόν ποτέ δεν αποφασίζουν σε ποια ομάδα θα παίξουν, αφού από την αρχή στα ντραφτ επιλέγονται και δεν επιλέγουν, στη συνέχεια ανήκουν στις ομάδες τους ως σκλάβοι.

Μπορεί αυτή η φράση να προκαλεί γέλιο σε μερικούς, αν σκεφτούμε τα χρήματα που παίρνουν, αλλά ας κοιτάξουμε το θέμα από την εργασιακή πλευρά του, αφού είναι πλέον γνωστό πόσα χρήματα βγάζουν οι μπασκετμπολίστες και είναι σχεδόν φαιδρό να κάνουμε λες και ανακαλύπτουμε την Αμερική κάθε φορά που το ακούμε. Ένας παίκτης που θα υπογράψει σε ομάδα του NBA, ανήκει πλήρως στην ομάδα αυτή. Δεν μπορεί να σπάσει το συμβόλαιό του και να αλλάξει ομάδα, δεν μπορεί να πάρει μετεγγραφή, δεν μπορεί να ζητήσει αναπροσαρμογή αν παίξει καλά, δεν μπορεί να διαπραγματευτεί με διαφορετικούς όρους από αυτούς που ορίζει το πρωτάθλημα.

Ο Γιασικεβίτσιους δεν ήθελε να γυρίσει στην Ευρώπη και το είπε. Όμως, η συνέχεια της ίδιας πρότασης που βγήκε από τα χείλη του ήταν: «Εδώ οι παίκτες ανήκουν στις ομάδες που τους κάνουν ό,τι θέλουν. Δεν μπορώ να το καταλάβω». Ο Κιριλένκο εδώ και ένα χρόνο θέλει να φύγει από τη Γιούτα, φτάνοντας στο σημείο να είναι φανερά αδιάφορος στα παιχνίδια της πέρσι. Η Γιούτα αρνείται να τον δώσει, τη στιγμή που ο Τζέρι Σλόαν (προπονητής των Τζαζ και μεγάλο… πρόβλημα του AK-47) του είπε «αν δεν σου αρέσει όπως προπονώ, φύγε», ενώ ήξερε ότι κάτι τέτοιο είναι αδύνατο. Τώρα, με τα φώτα όλου του κόσμου στραμμένα πάνω του, τι είπε ο Κιριλένκο; «Δεν αξίζουν τόσα λεφτά, αφού δεν μου αρέσουν οι όροι του παιχνιδιού». Ο Πιετρούς αποκάλυψε ότι είχε πρόταση από ομάδα της Ευρωλίγκας, ύψους 2 εκατομμυρίων ευρώ και ότι το σκέφτηκε σοβαρά πριν πει «όχι». Εδώ και 3 μήνες ζητάει να φύγει από το Γκόλντεν Στέιτ, το συμβόλαιό του με το οποίο έχει τελειώσει! Αλλά δεν μπορεί, γιατί εμπίπτει στην κατηγορία «restricted free agent». Που σε απλά ελληνικά σημαίνει, «τον υποχρεώνουμε να μείνει για να βγάλουμε κάτι από την ανταλλαγή του, δίνοντάς τον εκεί που θέλουμε εμείς ή να τον υπογράψουμε με λίγα λεφτά». Ο Πάβλοβιτς περνάει τα ίδια, μόνο που εκείνος δήλωσε ότι σκέφτεται να γυρίσει μόνιμα στην Ευρώπη και να παρατήσει τους Καβαλίερς, οι οποίοι σε αυτή την περίπτωση κρατάνε τα δικαιώματά του ως «restricted free agent» μέχρι να… πεθάνει. Μοναδική περίπτωση να αλλάξει αυτό, είναι να παίξει ένα χρόνο ακόμη εκεί με τα λεφτά που θέλουν οι Καβς.

Πέρσι, όταν τα έλεγε ο Ματσιγιάουσκας, μερικοί τον θεώρησαν φαιδρό και ότι τα είπε επειδή απέτυχε. Μετά τα φώναξε και ο Γι Γιανλιάν, που είπε ότι δεν θέλει να πάει σε μία ομάδα που τον επέλεξε χωρίς να τη θέλει, αλλά αυτός ήταν… Κινέζος και ανώριμος, κατά τους Αμερικάνους. Φέτος, η κατάσταση χειροτερεύει με έναν από τους τρεις καλύτερους Ευρωπαίους που παίζουν στο NBA να δηλώνει ότι θέλει να φύγει. Τον άλλο τον κρατάνε, αφού ο Κιούμπαν μόνο τη γυναίκα του δεν του έχει χαρίσει ακόμα, ενώ τον τρίτο για να τον κρατήσουν, έπρεπε να του πάρουν δωράκι τον Ναβάρο.

Η Ευρώπη έχει ανέβει επίπεδο. Η Ευρωλίγκα έχει απίστευτα υψηλό επίπεδο, οι πρώτες ευρωπαϊκές ομάδες συγκρίνονται μόνο με τις καλύτερες αμερικάνικες πλέον. Οι Ευρωπαίοι παράγοντες τα δίνουν όλα στους παίκτες-αστέρες των ομάδων τους και οι Ευρωπαίοι παίκτες το ξέρουν αυτό. Οι Αμερικάνοι δεν το έχουν μάθει ακόμη, έχουν μεγαλώσει και γαλουχηθεί στο καθεστώς να επιλέγουν άλλοι τις κινήσεις της καριέρας τους αντί γι’ αυτούς, αλλά οι Ευρωπαίοι το ξέρουν. Και δεν μπορούν πια να δεχτούν ότι δεν έχουν λόγο στην ίδια τους την καριέρα.

Βεβαίως και πηγαίνοντας στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού το ήξεραν αυτό, αλλά άλλο να το λες, άλλο να το ζεις. Εξάλλου, ποιος ξεκινάει υπολογίζοντας το γεγονός ότι θα δημιουργηθεί πρόβλημα στην καριέρα του; Οι παίκτες του NBA τόλμησαν να κάνουν απεργία το 1998 και η κατάσταση διαμορφώθηκε έτσι, ώστε, ουσιαστικά, να «τελειώσει» τους «ταραξίες» σε περίπτωση επανάληψης του φαινομένου.

Δεν πιστεύω ότι ο Κιριλένκο θα επιστρέψει στην Ευρώπη (αν και… μακάρι), ούτε ακόμη και ο Πάβλοβιτς. Του ενός θα περάσει το δικό του στο τέλος, ενώ ο άλλος μάλλον θα υπογράψει με το Κλίβελαντ. Αλλά οι διαρροές από το NBA είναι πια μεγάλες, οι Ευρωπαίοι φεύγουν πολύ εύκολα, έχουν απομυθοποιήσει τον μαγικό κόσμο και βλέπουν το πραγματικό, πολύ άσχημο πρόσωπό του πίσω από τα γεμάτα γήπεδα και το ωραίο θέαμα και οι ατζέντηδες το έχουν καταλάβει. Εδώ είναι και το κλειδί της αλλαγής. Από τους ατζέντηδες σταδιακά το θέμα θα φτάσει στους λεγόμενους καλούς γηγενείς παίκτες του πρωταθλήματος και αν ένας ή δύο κάνουν το βήμα (ο Αρτέστ που λέγαμε παλιότερα), τότε θα ανοίξουν οι ασκοί του Αιόλου.

Θέλετε να σας πω και πώς βλέπουν αυτή την εξέλιξη στις Η.Π.Α.; Οι δημοσιογράφοι που είναι στα άδυτα του πρωταθλήματος, δεν είναι καθόλου χαρούμενοι με το γεγονός. Μιλώντας με έναν από αυτούς, μου είπε ότι έχουν αρχίσει να βλέπουν μια άλλη απειλή ενόψει. Θα το παρουσιάσω γρήγορα όπως μου το είπε. Η εθνική Η.Π.Α. που προετοιμάζεται για το Πεκίνο θεωρείται από τους Αμερικανούς η δεύτερη καλύτερη μετά από εκείνη του 1992. Επίσης, το θέμα το έχουν πάρει πατριωτικά, μετά τις απανωτές σφαλιάρες από το 2002. Και μου είπε ο συγκεκριμένος δημοσιογράφος ότι φοβούνται το εξής: πως οι Ευρωπαίοι παίκτες αντί να προσπαθούν πια να παίξουν στο NBA, θα επιζητούν να το κερδίσουν στο πρόσωπο της εθνικής ομάδας των Η.Π.Α.. Ίσως λίγο τραβηγμένο σενάριο, αλλά να πώς το σκέφτονται. Οι πρώτες λέξεις του Κιριλένκο μετά το χρυσό ήταν ότι θέλει να κερδίσει στο ματς «Δαβίδ εναντίον Γολιάθ» του χρόνου στο Πεκίνο. Μετά αναφέρουν το παράδειγμα του Σπανούλη και του Γιασικεβίτσιους, παικτών που έχουν χρωστούμενα με το NBA. Βλέπουν, εν ολίγοις, αυτή η γενικευμένη δυσαρέσκεια των Ευρωπαίων παικτών προς το NBA (μη νομίζετε ότι μόνο εμείς το βλέπουμε, κι εκείνοι ασχολούνται με αυτό και τους έχει προβληματίσει ιδιαίτερα) θα έχει αντίκτυπο στα αποτελέσματα της εθνικής τους ομάδας, την οποία θεωρούν το τέλειο «σκηνικό» για να πάρουν οι Ευρωπαίοι εκδίκηση.

Ίσως ήρθε η ώρα μερικοί από τους σχεδόν μεσαιωνικούς κανονισμούς που αφορούν συμβόλαια και δεσμεύσεις παικτών στο NBA να αλλάξουν. Και πρωτεργάτες σε αυτό, αν γίνει, θα είναι η αφρόκρεμα των Ευρωπαίων παικτών της γενιάς μας.