Ρικ Ουέλτς: σπάζοντας 40 χρόνια καταπιεστικής σιωπής…

Όταν ο Ρικ Ουέλτς έμπαινε στο χώρο του NBA δύσκολα θα μπορούσε να φανταστεί ότι θα του έπαιρνε 40 σχεδόν χρόνια για να αποκαλύψει ποιος είναι, να νιώσει ότι μπορεί να «δείξει» τον εαυτό του στους άλλους. Ένας από τους πιο σημαντικούς ανθρώπους στην ιστορία της λίγκας, ξεκίνησε ουσιαστικά από ball boy και έφτασε να είναι πρόεδρος των Φίνιξ Σανς. Ο Ουέλτς στα 58 του αποκάλυψε δημοσίως ότι είναι ομοφυλόφιλος.

Κανονικά η σωστή απάντηση σε μια υγιή κοινωνία θα έπρεπε να ήταν «ε, και;». Όμως, όχι στο επαγγελματικό μπάσκετ, όχι στο NBA. Όλοι θυμούνται ακόμα τι ακολούθησε τη στιγμή που ο Τζον Αμίτσι έκανε την αποκάλυψη ότι είναι ομοφυλόφιλος. Στις Η.Π.Α. ο Τιμ Χαρνταγουέι εν ολίγοις είπε ότι μισεί τους γκέι και ότι θα φοβόταν να παίξει στην ίδια ομάδα με έναν γκέι, ενώ κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει τα αισχρά και βλακώδη σχόλια Ελλήνων δημοσιογράφων αλλά και συναθλητών του Αμίτσι στη χώρα μας.

Ο επαγγελματικός αθλητισμός δυσκολεύεται πολύ να δεχτεί τους ομοφυλόφιλους, καθώς είναι ένας χώρος όπου η χειρότερη προσβολή για έναν άντρα αθλητή θεωρείται το να του πεις ότι… δεν είναι πολύ άντρας. Αστειότητες, οι οποίες, όμως, μολύνουν τα μυαλά των νέων ανθρώπων και των παιδιών, που μεγαλώνουν σε μια ομοφοβική κοινωνία, καθώς κανείς δεν τα έμαθε να δέχονται και να αγκαλιάζουν το διαφορετικό. Αποτέλεσμα, η απίστευτη καταπίεση που νιώθουν οι ομοφυλόφιλοι σε πάρα πολλούς επαγγελματικούς χώρους, ανάμεσά τους και το μπάσκετ, όπου είναι ταμπού το να δηλώσεις πως είσαι γκέι.

Η ιστορία του Ουέλτς δείχνει εύγλωττα πόσο δύσκολα είναι τα πράγματα, ακόμη και για κάποιον που έχει απίστευτα ισχυρή θέση. Όταν ο Ουέλτς μπήκε στο χώρο του NBA δεν ήταν δυνατόν να δηλώσει ότι είναι ομοφυλόφιλος (μιλάμε για δεκαετίες 1970-80). Όταν υπάρχουν χώρες το 2011 που θέλουν να θεωρείται η ομοφυλοφιλία έγκλημα που πρέπει να τιμωρείται με θανατική ποινή, φανταστείτε πώς ήταν τα πράγματα πριν από 30-40 χρόνια, ακόμα και στον δυτικό κόσμο.

Ο Ουέλτς το 1977 έκανε σχέση, η οποία κατέληξε τραγικά αρκετά χρόνια αργότερα. Τότε ήταν διευθυντής δημοσίων σχέσεων των Σόνικς την περίοδο που η ομάδα πήρε το μοναδικό της πρωτάθλημα. Αργότερα ο Στερν τον πήρε μαζί του στο NBA και τον έκανε διευθυντή προώθησης του NBA σε εθνικό επίπεδο ενός πρωταθλήματος που τότε ήταν ελάχιστα δημοφιλές. Αυτός ήταν που το 1984 δημιούργησε το All-star weekend με διαγωνισμό καρφωμάτων και αγώνα παλαιμάχων. Το 1997 πήρε βραβείο για την προσφορά του στη δημιουργία του WNBA. «Για πολλά χρόνια έχει μια ολοκληρωμένη αντίληψη και κατανόηση της ψυχής του NBA», έχει ο Ντέιβιντ Στερν.

Ο ίδιος φοβόταν να αποκαλύψει τις σεξουαλικές του προτιμήσεις καθώς «ήταν κάτι για το οποίο κανείς δεν μιλούσε. Δεν αισθανόταν κανείς άνετα με αυτό. Και δεν το φανταζόμουν μόνο εγώ ότι ήταν έτσι. Το ζούσα καθημερινά», έχει πει. Δεν είπε τίποτα, καθώς θεώρησε ότι αν μιλούσε δημοσίως θα καταστρεφόταν η καριέρα του.

Έτσι, όταν το 1994 έχασε τον φίλο του (από το 1977) από AIDS δεν μπορούσε να θρηνήσει όπως θα ήθελε. Η γραμματέας του έλεγε ότι πέθανε ένας καλός φίλος. Ούτε καν σε εκείνη δεν είχε πει ευθέως ποιος ήταν ο Άρνι. Από το 2002 είναι πρόεδρος των Σανς, αλλά το 2009 αναγκάστηκε να τερματίσει μια 14χρονη σχέση, καθώς ο φίλος του δεν άντεχε άλλο να ζει στη σκιά και την «παρανομία». «Το υψηλό προφίλ που έχω στην κοινωνία, η ανάγκη να είναι αόρατος. Αυτό τελικά έγινε κάτι που δεν μπορέσαμε να ξεπεράσουμε», λέει τώρα ο Ουέλτς εμφανώς μετανιωμένος.

Η απόφαση

Όταν πήρε την απόφαση να μιλήσει δημοσίως συμβουλεύτηκε πρώτα τον μέντορά του, Ντέιβιντ Στερν. Ζήτησε την υποστήριξή του και ο Στερν, όταν του είπε ότι θα αποκαλύψει δημοσίως ότι είναι ομοφυλόφιλος του απάντησε «έχεις την αμέριστη συμπαράστασή μου». Ήταν ένα θέμα που δεν είχαν συζητήσει ποτέ.

Μετά πήγε στον Μπιλ Ράσελ, τον οποίο συμβουλευόταν από τις κοινές τους μέρες στους Σόνικς. Ο Ουέλτς ζήτησε από τον Ράσελ να μιλήσει στους New York Times και ο θρύλος των Σέλτικς, του οποίου η απέχθεια να μιλάει στον τύπο είναι γνωστή σε όλους, του απάντησε απλά: «Εννοείται. Ό,τι θες».

Η συνάντηση με τον Στερν έγινε γιατί όποια αποκάλυψη κι αν έκανε ο Ουέλτς το πιθανότερο ήταν να εμπλακεί στη μετέπειτα συζήτηση και ο Στερν. «Αυτό που δεν του είπα τότε ήταν: νομίζω ότι υπάρχει ισχυρή πιθανότητα ο κόσμος να το θεωρήσει ανάξιο λόγου. Μάλλον μπέρδευα τις σκέψεις μου με τις ελπίδες μου».

Την επόμενη μέρα το NBA, από σύμπτωση, ξεκινούσε καμπάνια εναντίον της προσβλητικής γλώσσας που χρησιμοποιείται στα γήπεδα με πρωταγωνιστές τους Γκραντ Χιλ και Τζάρεντ Ντάντλι των Σανς. Το ίδιο βράδυ ο Κόμπι Μπράιαντ αποκάλεσε έναν διαιτητή «faggot» όταν του έδωσε τεχνική ποινή.

Τελευταία στάση του Ουέλτς πριν την ανακοίνωση ήταν ένα εστιατόριο στο Φίνιξ και μια συζήτηση με τον Στιβ Νας. Οι δυο τους δεν είναι φίλοι, αλλά υπάρχει αμοιβαία εκτίμηση σε επαγγελματικό επίπεδο. Όταν ο Ουέλτς είπε στον Νας ότι είναι ομοφυλόφιλος και θα το αποκαλύψει δημόσια, ο Νας έμεινε έκπληκτος. Θεωρούσε ότι όλοι ήξεραν πως ο Ουέλτς είναι γκέι και ότι τον δέχονται.

«Νομίζω ότι είναι ντροπή, για προφανείς λόγους, το να είναι αναγκασμένος να κάνει τέτοια κίνηση», είπε ο Νας που ξεκαθάρισε ότι είναι τιμή του το να βοηθήσει με όποιον τρόπο μπορεί στη μάχη που ξεκινά ο Ουέλτς. «Όποιος δεν είναι έτοιμος πρέπει να ετοιμαστεί και να φτάσει στο σήμερα. Ο Ουέλτς κάνει χάρη σε όλους όσοι δεν είναι έτοιμοι για κάτι τέτοιο», λέει ο Καναδός αστέρας.

Στήριξη από τον Τσαρλς Μπάρκλεϊ

Πάρα πολλοί επικοινώνησαν ή έστειλαν e-mail στον Ουέλτς μετά την αποκάλυψη, από απλούς φιλάθλους των Σανς ως διάσημες προσωπικότητες. Ανάμεσά τους και ο Τσαρλς Μπάρκλεϊ, ο οποίος χαρακτήρισε την κίνηση του Ουέλτς: «Ανεκτίμητης αξίας».

Ο Μπάρκλεϊ κάποιες μέρες αργότερα όταν τον ρώτησαν αν θα δεχόταν να έχει για συμπαίκτη του έναν ομοφυλόφιλο απάντησε: «Αν κάποιος είναι γκέι, αυτό είναι δική του δουλειά. Αλλά με ενοχλεί το πώς λένε οι άνθρωποι ότι οι αθλητές δεν θα ανέχονται έναν γκέι. Νομίζω ότι οι ομοφυλόφιλοι πρέπει να έχουν το δικαίωμα να παντρεύονται και να τους ευλογεί ο Θεός, είναι μόνο δική τους δουλειά αν θέλουν να το κάνουν. Άκου, αν ένας τύπος δεν μπορεί να παίξει, τότε είναι η μόνη περίπτωση που δεν θέλω να παίζω μαζί του. Δεν μας ενδιαφέρουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες του καθενός!».

Ο στόχος του Ουέλτς

«Ο επαγγελματικός αθλητισμός και το NBA είναι μια από τις βιομηχανίες όπου το θέμα είναι εκτός ορίων. Κανείς δεν μιλάει γι’ αυτό, κανείς δεν νιώθει άνετα να μιλήσει γι’ αυτό». Ο Ουέλτς έγινε μόλις ο 2ος άνθρωπος στο NBA μετά τον Αμίτσι που κάνει τέτοια αποκάλυψη.

«Ποτέ δεν ένιωσα εχθρότητα στο περιβάλλον εργασίας μου. Όμως, πάντα υπήρχε μια σιωπή που κάλυπτε το θέμα της ομοφυλοφιλίας σαν να ήταν όλοι σύμφωνοι να μη μιλήσει ποτέ κανείς γι’ αυτό. Το NBA είναι πολύ μπροστά όσον αφορά στα ανθρώπινα δικαιώματα. Ακόμα και στο θέμα αυτό είναι πιο μπροστά από άλλα πρωταθλήματα, όμως είναι πολύ πίσω από το σημείο που βρίσκεται η κοινωνία μας σήμερα», λέει ο Ουέλτς.

Ο ίδιος δεν αυταπατάται, ξέρει ότι η αποκάλυψη θα αλλάξει πολλά: «Δεν θα είναι ποτέ πια το ίδιο. Καλύτερο ή χειρότερο, αυτό που έκανα θα αλλάξει το πώς θα με θυμάται ο κόσμος και αυτό που φαίνεται περίεργο. Αλλά δεν ξέρω πώς θα αλλάξει τη ζωή μου και τη δουλειά μου. Κατέθεσα τόσο χρόνο και δύναμη για να φτάσω στο σήμερα που πλέον έχω αποφασίσει να αφήσω τη ζωή να με πάει μπροστά κι ό,τι γίνει. Τόσα χρόνια είχα θέσει όρια στην προσωπική μου ζωή αφήνοντας απ’ έξω ανθρώπους τους οποίους σέβομαι και για τους οποίους νοιάζομαι. Και ποτέ δεν μπόρεσα να είμαι μέρος μιας αυθεντικής σχέσης και του πώς αυτή θα έπρεπε να είναι. Το τίμημα που έπρεπε να πληρώσω γι’ αυτό ήταν πια μεγαλύτερο απ’ όσο άντεχα».

Πολλοί λένε ότι η κίνηση του Ουέλτς θα βοηθήσει πολύ τον επαγγελματικό αθλητισμό στο να κάνει ένα βήμα μπροστά, θα τον βοηθήσει να πλησιάσει έστω και λίγο το σημείο που θα έπρεπε να είναι στην κατανόηση του διαφορετικού και των διαφορετικών επιλογών. Υποστηρίζουν ότι πλέον το NBA θέλει έναν αστέρα να δηλώσει ότι είναι γκέι, κάποιον «που κανείς δεν θα μπορεί να περιθωριοποιήσει», ώστε να γίνει η εικόνα της καμπάνιας.

Ίσως η κίνηση του Ουέλτς βοηθήσει ώστε κάποια μέρα μια παρόμοια αποκάλυψη να πάρει τη θέση που της αξίζει στον επαγγελματικό αθλητισμό: να μην γίνει πρωτοσέλιδο, να μην σηκώσει συζήτηση, να μην χρειαστεί υποστήριξη και βοήθεια. Να περάσει απαρατήρητη, όπως θα έπρεπε να περνά κάθε προσωπική επιλογή. Ίσως κάποια μέρα να μη χρειαστεί καν ένας πρόεδρος, παίκτης ή προπονητής να δηλώσει δημοσίως ότι είναι γκέι μετά από σκληρή μάχη με τον εαυτό του. Ως τότε ο Ουέλτς ελπίζει: «Βλέπεις πόσο έχουμε προχωρήσει εδώ και 20 χρόνια, ως κοινωνία. Είναι απίστευτη πρόοδος. Η κοινωνία είναι μπροστά από τον επαγγελματικό αθλητισμό σε αυτό το θέμα, αλλά μου φαίνεται ότι η κατεύθυνση και το momentum στο οποίο είμαστε σήμερα θα μας οδηγήσει σε μια κοινωνία όπου αυτό δεν θα είναι σημαντικό».

Η καμπάνια του NBA με τους Χιλ-Ντάντλι

Νίκος Κουσούλης