Το διαφορετικό είναι και φυσιολογικό

του Στέλιου Κυμπουρόπουλου

Υπάρχουν και ζουν ανάμεσά μας. Έχουν κεφάλι ανθρώπου, σώμα που θυμίζει άντρα ή γυναίκα και για πόδια πολλές φορές χρησιμοποιούν κάτι σα ρόδες. Σε αρκετές περιπτώσεις δε, παραπλανούν και τον καλύτερο παρατηρητή, αφού δε διαφέρουν σε τίποτα από το υπόλοιπο πλήθος. Η αναφορά φυσικά γίνεται για τα Άτομα με Αναπηρία (ΑμεΑ) που, κατά το πέρασμα των δεκαετιών, έχουν αντιμετωπιστεί σαν εξωγήινοι, σαν όντα που εμφανίστηκαν ξαφνικά στον πλανήτη Γη. Τα χρόνια πέρασαν, χωρίς όμως να έχουν περάσει και οι δομικές, νομικές και κοινωνικές δυσκολίες που εξακολουθεί να βιώνει αυτή η κοινωνική ομάδα. Κάθε χρόνο στις 3 Δεκεμβρίου άλλη μια παγκόσμια ημέρα έρχεται για να μας θυμίζει πως σε τούτο τον κόσμο κάτι δε γίνεται σωστά, πως κάτι χρειάζεται ώστε περισσότεροι άνθρωποι να απολαμβάνουν αυτό που λέγεται ζωή. Μια ζωή που ενσωματώνει στις ρίζες της και την έννοια ποιότητα με σκοπό να προκύψει για ΚΑΘΕ άνθρωπο αυτό που λέμε Ποιότητα Ζωής!

Η 3η Δεκεμβρίου κάθε έτους είναι αφιερωμένη στα ΑμεΑ. Πρόκειται για την “Παγκόσμια μέρα για Άτομα με Αναπηρία”. Έχει οριστεί από την παγκόσμια κοινότητα –μέσω του οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών (1992)– για να “τιμά” αυτούς τους ανθρώπους. Η ύπαρξη αυτής της ετήσιας καθιέρωσης έχει ως στόχο την προώθηση της κατανόησης για τα θέματα αναπηρίας αλλά και την κινητοποίηση υποστήριξης που αφορά την αξιοπρέπεια, τα δικαιώματα και την ευημερία των ατόμων με αναπηρία. Επιδιώκει επίσης την αύξηση της ένταξης αυτών των ατόμων σε κάθε πτυχή της πολιτικής, κοινωνικής, οικονομικής και πολιτιστικής ζωής. Για αυτό ακριβώς το λόγο η λέξη “τιμά” παρουσιάζεται μέσα σε εισαγωγικά για να υποδηλώσει πως δεν είναι ημέρα γιορτής, αλλά ένα καμπανάκι μέσα στην πολύβουη καθημερινότητα που δείχνει τις κατευθύνσεις που πρέπει να παρθούν για την πλήρη ένταξη των Ατόμων με Αναπηρία μέσα στην κοινωνία.

Τι γίνεται όμως τις υπόλοιπες 364 ημέρες του χρόνου; Πού βρίσκονται όλα αυτά τα ΑμεΑ που αναζητούν την αναγνώριση των ανθρώπινων πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων; Στην ελληνική κοινωνία πουθενά. Και αυτό γιατί κάποιο ΑμεΑ δε θα καταφέρει να κυκλοφορήσει στο στενό, απροσπέλαστο πεζοδρόμιο με το αναπηρικό του αμαξίδιο. Δεν θα μπορέσει να παρκάρει στο αναπηρικό parking (αν υπάρχει!), επειδή θα έχει καταληφθεί από ένα Άτομο χωρίς αναπηρία το οποίο δεν έχει τη διάθεση να περπατήσει 100 μέτρα περισσότερο. Δε θα έχει τη δυνατότητα να εργαστεί και να αναδυθεί επαγγελματικά, επειδή οι συνάδελφοί του τού έχουν προσάψει την επικινδυνότητα και την ανεπάρκεια εξαιτίας της αναπηρίας του. Έτσι, αν συγκεντρωθούν οι παραπάνω συνθήκες μαζί με πολλές άλλες στα ξεχωριστά πρόσωπα των ΑμεΑ, μοναδικό αποτέλεσμα φαίνεται πως είναι ο κοινωνικός αποκλεισμός. Σε αντίθεση, αυτές οι εικόνες τις περισσότερες φορές δεν παρατηρούνται τόσο συχνά στον υπόλοιπο ανεπτυγμένο κόσμο, αφού τα ΑμεΑ ήδη έχουν κατακτήσει αυτά τα βασικά δικαιώματα, δε σταματούν σε αυτό το σημείο. Βρίσκονται προς διεκδίκηση και άλλων για μια ποιοτικότερη ζωή! Άλλωστε στη διεθνή βιβλιογραφία υπάρχουν πολλά παραδείγματα επαγγελματικών και προσωπικών στόχων που επετεύχθησαν από ΑμεΑ.

Και το ερώτημα παραμένει: τι γίνεται τις υπόλοιπες 364 ημέρες του χρόνου; Οι περισσότεροι πιστεύουν πως τα Άτομα με Αναπηρία δε μπορούν να λειτουργήσουν ομαλά σε μια οργανωμένη κοινωνία. Και περιορίζονται σε ξεχωριστές περιπτώσεις που αναδεικνύονται κυρίως μέσα από διάφορα γεγονότα. Μέσα από τον αθλητισμό, όπως γίνεται στους Παραολυμπιακούς Αγώνες με τα πολλά μπράβο που συνοδεύει μια επιτυχία. Μέσα από την τέχνη, όπως γίνεται με ανθρώπους που χρησιμοποιούν κάποιο άλλο τρόπο (στόμα, κεφάλι, πόδι) ως μέσο έκφρασης. Μέσα από περιορισμένα παραδείγματα που προβάλλονται από τα ΜΜΕ με προσωπικές επιτυχίες. Δεν είναι αυτό η ζωή ενός ΑμεΑ. Η ζωή του υπάρχει και με φίλους και με συναδέλφους και με οικογένεια και με σύντροφο και με παιδιά. Αλλά θέλει περισσότερο κόπο για να πραγματοποιηθούν. Αυτό είναι που πρέπει τελικά να μας θυμίζει η σημερινή μέρα 3 Δεκεμβρίου 2011.

Η ελπίδα είναι κάποια στιγμή αυτό το “καμπανάκι” να σβηστεί από τις υποχρεώσεις του ετήσιου ημερολογίου και αυτό γιατί η καθημερινότητα των Ανθρώπων με Αναπηρία θα είναι τόσο ομαλή που το διαφορετικό θα είναι μέρος του φυσιολογικού!

Στέλιος Κυμπουρόπουλος
Ιατρός, Ειδικευόμενος Ψυχιατρικής, B’ Ψυχιατρική Κλινική, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Αττικό
Αντιπρόεδρος Συλλόγου Νέων Ιατρών
Μέλος Ευρωπαϊκού Δικτύου για την Ανεξάρτητη Διαβίωση