Δημοσιεύτηκε στις 6 Ιουλίου 2008
«Είναι ο Λεν Μπάιας. Είναι λιπόθυμος. Το κορμί του τρέμει. Πρέπει να έρθετε εδώ γρήγορα. Πρέπει να τον σώσετε». Στις 19 Ιουνίου 1986 η κλήση του αστυνομικού που βρήκε τον Λεν Μπάιας προς τη βάση του για να έρθει ασθενοφόρο έμοιαζε περισσότερο με κραυγή.
Σε ηλικία μικρότερη των 23 ετών, ο Λεν Μπάιας άφησε την τελευταία του πνοή από καρδιακή αρρυθμία, αποτέλεσμα υπερβολικής δόσης κοκαΐνης. Λιγότερο από 48 ώρες νωρίτερα, τίποτα δεν προδίκαζε την τραγική εξέλιξη: «Με το νούμερο 2 στο NBA ντραφτ, οι Μπόστον Σέλτικς επιλέγουν τον Λεν Μπάιας, από το κολέγιο του Μέριλαντ», ανακοίνωσε ο Ντέιβιντ Στερν στις 17 Ιουνίου, με τον Μπάιας να παίρνει το μικρόφωνο και να δηλώνει ενθουσιασμένος: «Είναι ένα όνειρο μέσα σε ένα όνειρο. Το πρώτο μου όνειρό ήταν απλώς και μόνο να παίξω στο NBA. Το να επιλεγώ από τους πρωταθλητές είναι ένα δεύτερο όνειρο». Τελικά, ο Μπάιας δεν πρόλαβε να κάνει πραγματικότητα το όνειρό του.
Το «καταραμένο» ντραφτ του 1986 είχε μόλις δώσει το πρώτο του χτύπημα. Ο Μπάιας ήταν η ατραξιόν του κολεγίου του Μέριλαντ. Με απίστευτες αθλητικές ικανότητες, τρομερή αίσθηση του παιχνιδιού και καταπληκτική σωματοδομή, ο Μπάιας θεωρείτο από όλους ο πιο πλήρης φόργουορντ που έπαιξε ποτέ στο NCAA. Οι συγκρίσεις με μεγάλους παίκτες ήταν αναπόφευκτες και στις περισσότερες ο Μπάιας έβγαινε νικητής. «Είμαι 24 χρόνια στο Ντιουκ και σε ολόκληρο αυτό το διάστημα, μόνο δύο αντίπαλους παίκτες έχω ξεχωρίσει: τον Μάικλ Τζόρνταν και τον Λεν Μπάιας», είπε ο Μάικ Σιζέφσκι το 2003. Ο Μάικλ Ουίλμπον δουλεύει στο ESPN και την Washington Post: «Έχω δει τρομερούς παίκτες. Τον Τζόρνταν, τον Γιούιν, τον Μάλιν, τον Σάμπσον. Αργότερα τον Ντέιβιντ Ρόμπινσον. Αλλά ο Μπάιας ήταν ο πιο απίστευτος παίκτης κολεγίου που έχω δει ποτέ», είπε το 2003.
Ο θάνατος του Μπάιας έπεσε σαν κεραυνός εν αιθρία στο NBA. Τέσσερις ημέρες μετά το θάνατό του, περισσότεροι από 11.000 άνθρωποι γέμισαν το γήπεδο του Μέριλαντ για την επιμνημόσυνη δέηση στον Μπάιας. Παρών και ο Ρεντ Αουερμπαχ, που δήλωσε ότι για τρία χρόνια σχεδίαζε να φέρει τον Μπάιας στους Σέλτικς, προσθέτοντας: «Η Βοστόνη έχει να σοκαριστεί τόσο πολύ από τη δολοφονία του Κένεντι». Ο αιδεσιμότατος, Τζέσε Τζέιμς, συνέκρινε τον Μπάιας με τους Ιησού Χριστό, Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ και Μαχάτμα Γκάντι, υπό την έννοια ότι «όλοι τους ήταν νεαροί, χαρισματικοί, δυνατοί και επαναστάτες και όλοι τους πέθαναν στο άνθος της ηλικίας τους». Ο Τζέιμς έκλεισε την ομιλία του λέγοντας: «Απόψε τα παιδιά θρηνούν. Ας ελπίσουμε να μάθουν».
Και πράγματι ως τέτοιος χρησιμοποιήθηκε ο θάνατος του Μπάιας. Το NBA, συνεργαζόμενο με τα τηλεοπτικά κανάλια των Η.Π.Α. ξεκίνησε μία άνευ προηγουμένου εκστρατεία κατά των ναρκωτικών, στην προσπάθειά του να σώσει το πληγωμένο πρεστίζ του πρωταθλήματος και να δείξει στα παιδιά που είχαν ως είδωλο τον Μπάιας ότι ακολούθησε λάθος δρόμο. Στο πλαίσιο αυτού του κυνηγιού εισήχθησαν και οι περισσότεροι κανόνες κατά των ναρκωτικών, οι οποίοι ισχύουν μέχρι και σήμερα και καθιστούν το NBA το πιο σκληρό επαγγελματικό πρωτάθλημα στις Η.Π.Α. στον τομέα αυτό.
Μόλις 8 ημέρες μετά το θάνατο του Μπάιας ο Ντον Ρότζερς, επιλογή πρώτου γύρου και καλύτερος ρούκι αμυντικός της χρονιάς στο NFL (το αντίστοιχο του ευρωπαϊκού ράγκμπι) πέθανε από υπερβολική δόση κοκαΐνης. Οι Η.Π.Α. πληγώθηκαν ακόμη περισσότερο και στη δίκη που ακολούθησε το θάνατο του Μπάιας, η κατάσταση ήταν ιδιαίτερα φορτισμένη. Αρχικά, ο φίλος του Μπάιας, Μπράιαν Τριμπλ, και οι συμπαίκτες του, Τέρι Λονγκ και Ντέιβιντ Γκρεγκ, κατηγορήθηκαν για κατοχή και πώληση κοκαΐνης, αλλά και για παρακώλυση της δικαιοσύνης. Στην πορεία οι κατηγορίες εις βάρος των συμπαικτών του Μπάιας κατέπεσαν, αλλά μόνο όταν εκείνοι συμφώνησαν να «δώσουν» τον Μπράιαν Τριμπλ. Το εξιλαστήριο θύμα βρέθηκε, αλλά δεν τιμωρήθηκε, αφού ένα χρόνο αργότερα ο Τριμπλ αθωώθηκε από τους ενόρκους για κάθε κατηγορία που αφορούσε το θάνατο του Μπάιας.
Το αθλητικό πρόγραμμα του Μέριλαντ δέχτηκε τεράστιο πλήγμα. Η έρευνα έδειξε ότι ο Μπάιας δεν θα έπρεπε να έχει αποφοιτήσει (!!!) καθώς του έλειπαν 21 ακαδημαϊκές μονάδες για να πιάσει το ελάχιστο όριο, ενώ μαθεύτηκε ότι τις πρώτες ώρες μετά το θάνατο του Μπάιας, ο προπονητής του Μέριλαντ ζήτησε από τους συμπαίκτες του Λεν να αδειάσουν το ντουλάπι του Μπάιας από τα ναρκωτικά.
Ο Μπάιας μάλλον αποτελεί το μεγαλύτερο ερώτημα στην ιστορία του αμερικανικού μπάσκετ, όσον αφορά το «τι θα γινόταν αν έπαιζε στο NBA;». Ο Άουερμπαχ δήλωσε κάποια στιγμή ότι με τον Μπάιας οι Σέλτικς θα συνέχιζαν την κυριαρχία τους και στη δεκαετία του 1990. Τελικά, η Βοστόνη έκανε 22 χρόνια να πάρει πρωτάθλημα, μέχρι που το καλοκαίρι του 2008 ο Πολ Πιρς και η παρέα του έσπασαν τη λεγόμενη «Κατάρα του Λεν Μπάιας».
Ποια κατάρα όμως και γιατί; Τα όσα ακολουθούν είναι πλήρως αληθινά και ανατριχιαστικά. Ο Λεν Μπάιας στις 27 Μαΐου, 20 ημέρες πριν το ντραφτ πέρασε στη Βοστόνη από ιατρικές εξετάσεις, οι οποίες συμπεριελάμβαναν και τεστ ούρων. Το τεστ ανακοινώθηκε ότι ήταν καθαρό και στον οργανισμό του Μπάιας δεν βρέθηκαν ναρκωτικά, ενώ οι εξετάσεις ανακοινώθηκε ότι δεν έδειξαν πρόβλημα στην καρδιά. Μετά το θάνατό του αποκαλύφθηκε από τους συμπαίκτες του στο κολέγιο ότι έκανε συστηματικά χρήση κοκαΐνης. Όμως, οι επίσημες αναφορές από τον ιατροδικαστή και την αστυνομία δεν ξεκαθαρίζουν (!) αν ο Μπάιας πέθανε από ναρκωτικά ή από πρόβλημα στην καρδιά. Και τα δύο φάνηκαν «καθαρά» στις εξετάσεις που έκαναν οι Σέλτικς, οι οποίοι δεν είχαν περαιτέρω κυρώσεις στην υπόθεση, παρότι είναι αδύνατο ο παίκτης να είχε πρόβλημα ή να έπαιρνε ναρκωτικά και να μην το είχαν βρει.
Τελικά ελάχιστα πράγματα άλλαξαν στην ουσία τους, τα ναρκωτικά και το αλκοόλ συνεχίζουν να αποτελούν μάστιγες για το NBA, κάτι που θα δούμε και στα υπόλοιπα άρθρα που θα συμπληρώσουν το αφιέρωμα.